Een reis om nooit te vergeten

Kinderen opvoeden gaat met vallen en opstaan. Het is een proces waarbij je als ouder een pad uitstippelt waarvan je denkt dat het van je kinderen gelukkige, aangename en levenslustige mensen zal maken. Ik ben dan ook heel blij dat mijn dochter Kato een nieuwsgierige, leergierige en behulpzame jonge vrouw geworden is. Ik was dan ook niet verwonderd dat ze binnen haar opleiding verpleegkunde koos voor een stage in een ziekenhuis in Kigali, Rwanda.

Reizen om te leren

De verhalen die Kato vertelde, prikkelden mijn nieuwsgierigheid. Ik sprak erover met Karin en ook zij vond het allemaal heel erg interessant. We hebben een duidelijk beeld van hoe er met stress omgegaan wordt in onze westerse wereld, maar over de aanpak van stress in Afrika wisten we heel weinig. Daarom besloten we om naar Rwanda te reizen en te kijken hoe ze daar met stress omgaan, hoe hulpverlening er georganiseerd is, en hoe hulpverleners er aan zelfzorg doen.

Raakpunten in benadering

We vertrokken met een open geest en vroegen ons af of de aanpak in Rwanda onze aanpak zou kunnen verrijken en hoe. We hadden verwacht dat hun aanpak meer fysiek zou zijn dan de technieken die wij hier hanteren. We waren dan ook aangenaam verrast om vast te stellen dat er veel raakpunten zijn in de benadering van hulpverlening. De focus ligt er ook op communitywerking, zelfempowerment, werken in groep en diep warm contact. De ziekenhuizen zijn het epicentrum; van daaruit worden lokale initiatieven ondersteund.

Ziek, niet zot

Een van de grootste uitdagingen voor hulpverlening in Rwanda is mensen ervan te overtuigen dat iemand die zich mentaal of emotioneel niet goed voelt, niet zot is maar ziek. Daar lopen ze nog vaak tegenaan. Er is schaamte en afkeer in plaats van begrip en doorverwijzing.

Intense ervaring

Als je in Rwanda bent, kun je natuurlijk niet voorbij aan de genocide. Het verleden is vaak onbespreekbaar, maar altijd voelbaar aanwezig. Zeker op herdenkingsdagen. Daar als blanken rondlopen is een heel intense ervaring.

Herkenbare situatie

Je vindt in het hele land genocide-memorials om de slachtoffers te eren, te leren uit het verleden en nooit te vergeten. Daar zijn counselors aan de slag die bezoekers opvangen en ondersteuning bieden. Wij hebben zo’n memorials bezocht. Dat heeft veel indruk op ons gemaakt. We hebben met open mond staan luisteren toen we uitgelegd kregen hoe zo’n genocide stapsgewijs tot stand komt. De sfeerschepping, de rol van de media, de verspreiding van haat en valse informatie … Het was beangstigend. Zeker omdat we alleen maar konden vaststellen dat een aantal van die technieken en mechanismen ook bij ons de kop opsteken …

Counselors ondersteunen

Een bezoek aan een memorial maakt heel wat los. Die counselors zijn echt nodig en leveren goed werk. Dat ze zelf ook op zoek zijn naar manieren om stress te verwerken, mag niet verbazen. We willen zeker nadenken over hoe we hen in de toekomst daarin kunnen ondersteunen.

Niet in haat

Het was heel verwonderlijk en fijn om te zien hoe ouders in een land met zo’n zware geschiedenis er bewust voor kiezen om hun kinderen niet in haat op te voeden. Ze kiezen ervoor om het verleden los te laten en vooruit te kijken. Ze brengen hun kinderen bij dat alle bevolkingsgroepen Rwandezen én mensen zijn. Ook al kon je merken dat de haat bij sommigen nog diep zit of de pijn allesbehalve verteerd is.

Positieve vibe

De oude generatie Rwandezen kiest ervoor om niet met die emoties om te gaan, maar om ze te vermijden. De jonge generatie groeit op in een klimaat van samenleven en burgerschap. Zo zijn er veel projecten rond zorg dragen voor elkaar, de samenleving en het milieu. En dat creëert een positieve vibe.

Interesse in onze technieken

We trokken naar Rwanda om te kijken of hun manier van omgaan met stress onze stresstechnieken kon verrijken en hadden zeker niet de intentie om hen te gaan vertellen hoe het allemaal moest. Toch bleek dat ze geïnteresseerd waren in onze technieken. Een fijne vaststelling.

Wederzijdse kennismaking

Onze reis is een wederzijdse kennismaking geworden. We zetten beiden in op empowerment en op fysieke vormen om stress los te laten. Bij ons is er dan weer veel individuele ondersteuning terwijl in Rwanda de focus meer ligt op hulpverlening in groep. Zo kunnen familieleden en buurten elkaar ondersteunen. En daar willen we in de toekomst graag aan meewerken.

Toekomstplannen

Concrete plannen zijn er nog niet, maar we gaan zeker het contact levend houden. Want we hebben heel wat vriendelijke mensen ontmoet die boeiend, zinvol en geëngageerd werken. We hebben de ambitie om samen met hen initiatieven te lanceren en de hulpverlening in Rwanda te ondersteunen vanuit de fundamenten communitywerking, zelfempowerment, groepswerk en warm contact. Hoe alles precies vorm moet krijgen, zal de toekomst uitwijzen. Eén ding is zeker: de mensen in Rwanda willen vooruit, met zorg voor de natuur en de gemeenschap, én zijn trots op hun mooie land met duizenden heuvels! Het was een reis om nooit te vergeten!

Jo